Pleidooi voor AI-richtlijnen in het onderwijs: Hoog tijd voor bewustwording en actie

AI in het Onderwijs: Uitdagingen en Mogelijkheden

In het huidige onderwijslandschap neemt de discussie over kunstmatige intelligentie (AI) snel toe. Een recent artikel van de NOS beschreef dat de Algemene Onderwijsbond (AOb) pleit voor een landelijke richtlijn voor het gebruik van AI in de klas. Hoewel AI veel potentie biedt, is er bezorgdheid over de risico's en het gebrek aan bewustzijn bij docenten en scholen. Volgens de AOb is het bewustzijn bij scholen en docenten over AI laag, en leidt dit tot zorgwekkende situaties, zoals leerlingen die hun werkstuk door tools zoals ChatGPT laten maken of het risico van onveilig gebruik van gevoelige leerlingendata.

Maar kan je niet veel beter als school groeien in bewustzijn en het beheersen van AI, dan restricties opleggen?

Waarom zijn de risico’s van AI in de klas zo groot?

AI-technologieën worden al volop ingezet in klaslokalen, maar het ontbreekt aan duidelijke kennis over hoe ze verantwoord te gebruiken. AI kan bijvoorbeeld impact hebben op de privacy van leerlingen. Als gevoelige gegevens via AI-tools naar externe servers worden gestuurd, kunnen die data in handen van techbedrijven met dubieuze ethische normen terechtkomen.

Daarnaast brengt de inzet van AI in de klas subtielere gevaren met zich mee, zoals het verlies van de authentieke leerervaring. Denk aan situaties waarin leerlingen opdrachten genereren met tekst-AI zonder de leerstof echt te beheersen. Dit kan de educatieve eerlijkheid aantasten

Is er bewijs voor de schade die AI in het onderwijs kan aanrichten?

Hoewel er nog weinig diepgaand onderzoek is naar de effecten van AI op scholen, zijn er steeds meer signalen die erop wijzen dat de impact niet te onderschatten is. De NOS toonde bijvoorbeeld vorig jaar aan hoe leerlingen met behulp van ChatGPT huiswerkopdrachten maken zonder dat leraren dit opmerken. Ook het College voor de Rechten van de Mens heeft zijn bezorgdheid geuit over de groeiende digitalisering in het onderwijs, die potentieel kan leiden tot discriminatie of ongelijkheid.

De uitdaging ligt in het vinden van een evenwicht. AI heeft het potentieel om leren te personaliseren en leraren te ondersteunen, maar zonder duidelijke richtlijnen blijft het evenwicht tussen voordeel en risico onzeker.

Waarom zijn de risico’s van AI in de klas zo groot?

Hoe zou een landelijke AI-richtlijn helpen?

Een richtlijn kan meer doen dan enkel bewustzijn creëren. Het zou scholen en leraren concrete kaders en praktische hulpmiddelen bieden om AI verantwoord te integreren. Je kan het vergelijken met de aanpak rondom mobiele telefoons, waarbij scholen lange tijd zonder duidelijke regels werkten. Pas na negatieve ervaringen werd besloten tot een strikte landelijke richtlijn. Bij AI moet er eerder gehandeld gaan worden.

Een effectieve AI-richtlijn zou kunnen omvatten:

Ethiek en Data Privacy: Richtlijnen over hoe en met welke providers AI-technologieën veilig kunnen worden gebruikt.
Praktische Handvatten: Adviezen over hoe AI kan bijdragen aan leerdoelen zonder leerprocessen te ondermijnen.
Opleiding en Training: Initiatieven om docenten AI-vaardig te maken, bijvoorbeeld door gerichte cursussen en ondersteuning.

Hoe zou een landelijke AI-richtlijn helpen?

Wat is de rol van de overheid in het gebruik van AI op scholen?

De EU AI Act, die vanaf februari 2025 ingaat, introduceert een nieuwe verplichting: 'AI-geletterdheid'. Deze wetgeving eist dat iedereen die met AI werkt, waaronder overheden en bedrijven, over specifieke kennis en vaardigheden beschikt. Hoe de Nederlandse overheid dit gaat aanpakken, is nog onduidelijk.

Hoewel er al enkele initiatieven zijn, zoals AI-cursussen voor de educatieve sector, lijkt een duidelijk standpunt over een verplichte richtlijn voor scholen ook nog te ontbreken. De vraag is of de overheid snel genoeg zal reageren om de risico’s te minimaliseren.

Conclusie: een verantwoorde toekomst voor AI in het onderwijs

De discussie over AI in het onderwijs raakt de kern van wat we belangrijk vinden: de veiligheid en het welzijn van onze kinderen. De oproep van de AOb voor een landelijke richtlijn is dan ook meer dan terecht. Bij Adwise Academy geloven we dat AI in elke sector van onschatbare waarde zal zijn. Voorop lopen in de wereld van AI is niet langer een keuze, maar een noodzaak. Dit betekent niet alleen het gebruiken van AI-tools, maar ook het opdoen van de juiste kennis om AI strategisch in te zetten. Het omvat leren over de verantwoordelijkheden die erbij komen kijken, de regelgeving rondom AI, en het ethisch verantwoord gebruik ervan. Dit is zeker in de educatieve sector onmisbaar.

Wat vind jij? Moeten we proactief een AI-richtlijn ontwikkelen, of is het beter om voorzichtig af te wachten? Ontdek hoe je verantwoord met AI kunt omgaan en bereid je voor op de toekomst met de trainingen van Adwise AI Academy.

Zorg voor AI-geletterdheid voor jezelf en/of je team. Bekijk ons aanbod van op maat gemaakte AI-inspiratiesessies, workshops, en trainingen.

Ontdek het aanbod van onze AI Academy